PRACA DOMOWA
1.Nauczyć się tego co było na ostatniej lekcji/ Trzy wzorce osobowe Średniowiecza (asceta, rycerz i władca) Legenda o św. Aleksym, trzy najstarsze zabytki języka polskiego.
2. Ćwiczenie II/64
3.Napisz skąd pochodzi powiedzenie”polegać jak na Zawiszy”. Co ono oznacza? Czy można na Tobie polegać jak na Zawiszy? Podaj przykłady.
4.Przepisz do zeszytu streszczenie Legendy o św. Aleksym.
ASCETA – to człowiek , który z własnego wyboru ćwiczył się w cnocie, pokorze.
asceta
1. człowiek, który poprzez umęczenie swojego ciała chce zapewnić sobie oczyszczenie z grzechów i życie wieczne w niebie;
2. człowiek prowadzący bardzo surowy tryb życia, wyrzekający się przyjemności i wygód;
Przykładem ascety w Średniowieczu był św. Aleksy.
“Legenda o św. Aleksym”– bohater, rzymski panicz, jest ascetą, który porzucił swoje bogate życie (książęce pochodzenie), zrezygnował z wygód, miłości i rodziny, ubrał się w żebracze łachmany i ruszył w świat , w podróż ku jednemu celowi: osiągnięciu szczęścia wiecznego.
Mając 24 lata ożenił się na prośbę ojca z królewną Famijaną. Zaraz po ślubie zostawił żonę, rozdał wszystko co miał i tułał się po świecie. Pokutował za grzechy, z całego serca wypełniał obowiązki chrześcijanina i cierpliwie znosił upokorzenia i pogardę (nawet od rodziny, która przez wiele lat nie wiedziała z kim ma do czynienia nie szczędziła leżącemu pod schodami zniewag). Z tęsknotą czekał na śmierć, która była tylko przejściem do lepszego życia, tam miał odebrać nagrodę za umartwianie się i życie w biedzie na ziemi. Tak umartwiał się przez szesnaście lat., narażony na ciągłe upokorzenia. Przeczuwając szybką śmierć w liście spisał dzieje swojego życia. Kiedy zmarł w całym mieście rozdzwoniły się dzwony. Jego odejściu do nieba towarzyszyły niezliczone cudy, a wieść o zdarzeniu rozgłaszał mały chłopiec. Do ciała zaczęły nawet przybywać procesje, ponieważ miało moc uzdrawiające. Przybywali kardynałowie, biskupi, kapłani, a nawet sam cesarz. Kiedy zauważono kartkę w jego dłoni wielu próbowało ją wyciągnąć, dopiero jego żonie się udało i świat dowiedział się kim był ten żebrak.
Święty Aleksy– swoim życiem potwierdził, że żywot ascety jest słuszną drogą. Po śmierci przy jego ciele wydarzyły się liczne cuda, co potwierdziło świętość Aleksego i miało zachęcić do naśladowania jego postępowania.
Jest to utwór parenetyczny– ukazuje wzór do naśladowania.
TRZY NAJSTARSZE ZABYTKI JĘZYKA POLSKIEGO
GEOGRAF BAWARSKI– niemieckie dzieło z IX w., zawiera pierwsze polskie wyrazy- nazwy plemion między Wisłą a Odrą (Opolanie, Dziadoszanie)
KSIEGA HENRYKOWSKA–kronika z XIII w., opisująca po łacinie dzieje zakonu cystersów w Henrykowie. Zawiera pierwsze polskie zdanie: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj” (daj, ja będę rozcierał ziarno w żarnach , a ty odpocznij- mąż Bogwał do żony.
BOGURODZICA– wersja ustna z XIII w., pisemna z XV. PIERWSZY ORYGINALNY (nie tłumaczony z innego języka) pierwszy utwór w języku polskim o CECHACH ARTYSTYCZNYCH
– śpiewano ją w ważnych dla kraju chwilach (bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku), jest to modlitwa skierowana do Syna Bożego (Chrystusa). Matka Boża i Jan Chrzciciel są pośrednikami między człowiekiem a Jezusem. Treścią modlitwy są typowe dla Średniowiecza pragnienia: pobożne życie na ziemi, po śmierci pójście do raju.
Cała pieśń liczy 20 zwrotek, które powstawały prawdopodobniej od XIII do XIV w. Najstarszy odpis Bogurodzicy, pochodzący z początku XV wieku, znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
– język utworu jest archaiczny– to znaczy, że wyrazy i konstrukcje uległy zmianie, lub wyszły z użycia
Pierwszym polskim dokumentem jest-DAGOME IUDEX-, w którym Mieszko I oddaje Polskę pod opiekę papieża (około 990 roku).
